MỘT SỐ QUY ĐỊNH LUẬT PHÁP LIÊN QUAN ĐẾN LAO ĐỘNG GIÚP VIỆC GIA ĐÌNH TẠI VIỆT NAM

MỘT SỐ QUY ĐỊNH LUẬT PHÁP LIÊN QUAN ĐẾN LAO ĐỘNG GIÚP VIỆC GIA ĐÌNH TẠI VIỆT NAM

Nghề giúp việc gia đình đã được công nhận là một nghề xã hội từ năm 2012, tuy nhiên LĐGVGĐ trong quá trình làm việc, đặc biệt tại đô thị lớn vẫn gặp nhiều rào cản, khó khăn, một trong số đó là hiểu biết của người LĐGVGĐ về qui định pháp luật còn hạn chế, ngay cả các quy định có liên quan đến chính họ. Bài viết dưới đây phân tích một số quy định về pháp luật có liên quan đến LĐGVGĐ.

1. Luật lao động

Căn cứ Điều 179 Bộ luật Lao động 2012 thì lao động giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình (không theo hình thức khoán việc). Các công việc trong gia đình bao gồm công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.

Theo Điều 180 Bộ luật Lao động 2012, người sử dụng lao động (SDLĐ) phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người giúp việc gia đình. Thời hạn của hợp đồng đối với lao động là người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước 15 ngày. Hai bên thỏa thuận, ghi rõ trong hợp đồng lao động về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, thời giờ làm việc hằng ngày, chỗ ở.

Tại Điều 181 Bộ luật Lao động 2012, người SDLĐ có nghĩa vụ: 1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng lao động. 2. Trả cho người giúp việc gia đình khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để người lao động tự lo bảo hiểm. 3. Tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người giúp việc gia đình. 4. Bố trí chỗ ăn, ở sạch sẽ, hợp vệ sinh cho người giúp việc gia đình, nếu có thỏa thuận. 5. Tạo cơ hội cho người giúp việc gia đình được tham gia học văn hóa, học nghề. 6. Trả tiền tàu xe đi đường khi người giúp việc gia đình thôi việc về nơi cư trú, trừ trường hợp người giúp việc gia đình chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn.

Theo quy định tại Điều 182 Bộ luật Lao động 2012, người giúp việc gia đình có nghĩa vụ: 1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận mà hai bên đã ký kết trong hợp đồng lao động. 2. Phải bồi thường theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật nếu làm hỏng, mất tài sản của người SDLĐ. 3.Thông báo kịp thời với người SDLĐ về những khả năng, nguy cơ gây tai nạn, đe dọa an toàn, sức khỏe, tính mạng, tài sản của gia đình người SDLĐ và bản thân. 4. Tố cáo với cơ quan có thẩm quyền nếu người SDLĐ có hành vi ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động hoặc có những hành vi khác vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, Điều 183 Bộ luật Lao động 2012 quy định những hành vi bị nghiêm cấm đối với người SDLĐ như sau: 1. Ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với lao động là người giúp việc gia đình. 2. Giao việc cho người giúp việc gia đình không theo hợp đồng lao động. 3. Giữ giấy tờ tùy thân của người lao động.

                                                       (Nguồn: Luật Lao động, 2012)

 2. Luật Cư trú

Theo quy định tại Điều 30 của Luật Cư trú, mọi công dân Việt Nam khi sinh sống ở đâu cũng phải đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

– Người lao động giúp việc gia đình khi rời khỏi nơi thường trú thì phái báo với công an địa phương để xác định tạm vắng;

– Khi đến làm việc và sống ở địa phương khác cần khai báo tạm trú

– Thủ tục:

+ Xuất trình giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có xác nhận của Công an xã, phường, thị trấn nơi người đó đã đăng ký thường trú; giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở đó;

+ Nộp phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu, bản khai nhân khẩu; + Trường hợp chỗ ở hợp pháp là nhà do thuê, mượn hoặc ở nhờ/ ở cùng của cá nhân thì phải được người cho thuê, cho mượn, cho ở  đồng ý bằng văn bản.

                                                       (Nguồn: Luật Cư trú, 2006)

3. Luật An toàn vệ sinh lao động

Theo Điều 5, 6, 7 Luật An toàn vệ sinh lao động, lao động giúp việc gia đình dù làm việc theo giờ hay ở cùng gia chủ cũng cần được đảm bảo an toàn tại nơi làm việc. Cụ thể:

– Điều kiện làm việc: được cung cấp đầy đủ dụng cụ bảo hộ lao động: tạp dề, găng tay, lót tay, các dụng cụ để lau dọn nhà, khu vệ sinh…

– Các loại hóa chất tẩy rửa có nguồn gôc rõ ràng, có hướng sử dụng đầy đủ;

– Cơ sở đào tạo hoặc gia chủ hướng dẫn người giúp việc cách thức sử dụng, lau chùi, bảo quản các đồ dùng điện tử, điện lạnh, đồ điện trong gia đình theo đúng hướng dẫn của nơi sản xuất.

                                                       (Nguồn: Luật An toàn vệ sinh lao động, 2016)

4. Luật Bình đẳng giới

Lao động giúp việc gia đình dù là nam hay nữ cũng được bình đẳng như nhau trong tiếp cận việc làm và thụ hưởng các chính sách của Nhà nước

1. Quyền không bị phân biệt đối xử giữa phụ nữ và nam giới trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội;
2. Quyền được làm việc, có cơ hội việc làm như nam giới;
3. Quyền được tiếp cận thông tin về việc làm và thị trường lao động;
4. Quyền được tạo điều kiện tham gia đào tạo nghề, nâng cao tay nghề;