TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH COVID-19 ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG GIÚP VIỆC GIA ĐÌNH TẠI VIỆT NAM

Đại dịch Covid – 19 đã và đang gây ra những hậu quả nặng nề đến mọi mặt đời sống của chúng ta. Trước những tác động tiêu cực từ dịch bệnh, nhóm lao động giúp việc gia đình (LĐGVGĐ) ở Việt Nam đang phải đối mặt với các nguy cơ, như: mất việc làm, giảm giờ làm việc nên kéo theo đó là bị giảm lương, …

Ảnh: Internet

Khi đại dịch Covid – 19 xảy ra, Chính phủ Việt Nam đã phải đưa ra các quy định hạn chế đi lại, giãn cách xã hội, cách ly xã hội (như: Chỉ thị 15, Chỉ thị 16, …) nhằm ngăn chặn dịch lây lan. Từ đó, đã tác động đến LĐGVGĐ, trong đó phải kể đến:

Đầu tiên, người giúp việc (NGV) bị mất việc làm. GVGĐ trở thành đối tượng dễ bị mất việc hơn nhiều so với các đối tượng lao động khác. Nhất là những người làm giúp việc theo giờ, khi có dịch bệnh xảy ra chỉ cần một cuộc gọi của người thuê thông báo “tạm hoãn” công việc thì họ đã rơi vào tình trạng mất việc. Ở Việt Nam, so với quý 4/2019, tỷ lệ lao động giúp việc gia đình đã giảm 17% trong quý 2/2020. Trong khi đó, tỷ lệ mất việc của nhóm lao động làm thuê khác trong cùng giai đoạn chỉ là 6,1%.[i] Nhiều gia đình không tiếp tục thuê người giúp việc do lo ngại dịch bệnh. Theo chị Lê Mỹ Diễm, nhà ở Gò Vấp (Thành phố Hồ Chí Minh): “Nhiều năm qua, tuần 5 ngày chị thuê cô giúp việc đến dọn khoảng 3 – 4h. Mỗi tiếng thời điểm này là 70.000 đồng, tháng trên dưới 5 triệu đồng. Chị được biết, cô giúp việc cho mình cũng làm cho 2 nhà nữa và có thu nhập từ 10 – 15 triệu đồng/tháng. Khi dịch bùng phát, chị Mỹ Diễm ngưng ngay dịch vụ này. Điều chị lo nhất là người giúp việc theo giờ làm cho nhiều nhà, đi khắp nơi, có thể “biến” gia đình chị thành F1, F2 bất cứ lúc nào. Hơn nữa, con nghỉ học, vợ chồng chị làm việc tại nhà nên chủ động tự dọn dẹp nhà cửa.”[ii]

Thứ hai, LĐGVGĐ bị giảm giờ làm việc. Mọi người tuân thủ các quy định trong phòng, chống dịch nên các gia đình có thời gian ở nhà, tự làm các công việc nhà, ít cần đến người giúp việc. Theo thống kê, trong quý 2/2020, thời giờ làm việc của LĐGVGĐ tại Việt Nam đã giảm 24,7% so với quý 4/2019. Ngược lại, một số NGV phải làm việc nhiều giờ hơn do trường học đóng cửa và họ được yêu cầu làm nhiệm vụ lau dọn nhiều hơn. [iii]

Thứ ba, NGV bị giảm tiền lương. Việc một số LĐGVGĐ bị mất việc làm, một số người khác cũng bị giảm thời giờ làm việc. Cả hai tình trạng này đều dẫn tới sự sụt giảm đáng kể về tổng tiền lương nhận được giảm, cụ thể số tiền GVGĐ được nhận đã giảm 26,2%.[iv]

Cuối cùng, khi đã bị mất việc làm, người GVGĐ khó mà tìm được một công việc mới vì tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, tìm việc mới có thể dẫn tới các nguy cơ về sức khỏe cho NGV không được đảm bảo.

Như vậy, trong thi trường lao động những lao động GVGĐ rất dễ bị tổn thương, nhất là trong thời điểm đại dịch Covid – 19 bùng phát. Do đó, các quy định của pháp luật về lao động giúp việc gia đình cần được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả để các quyền và lợi ích của lao động giúp việc gia đình được đảm bảo một cách công bằng, bình đẳng trong xã hội. Các chính sách, gói hỗ trợ người lao động tự do chịu ảnh hưởng của COVID 19 (trong đó có người giúp việc) của Chính phủ hay các quyết định hỗ trợ của các thành phố cần đảm bảo thực hiện nhanh chóng, giúp đỡ người lao động kịp thời./.

[i] iii iv Theo Báo cáo “Biến việc làm thỏa đáng thành hiện thực cho lao động giúp việc gia đình: Tiến bộ và triển vọng tại châu Á và Thái Bình Dương”của Tổ chức Lao động quốc tế – ILO (15/6/2021).

[ii] Tham khảo tại website của báo VietNamNet., “Giúp việc nhà theo giờ: Hạ giá hết cỡ, vẫn ‘bói’ không ra việc” (07/07/2021), https://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/thi-truong/giup-viec-nha-theo-gio-khong-co-viec-753600.html, truy cập ngày 1/8/2021.